-
1 әдәмгә санамау
не счита́ть, не признава́ть за челове́ка -
2 санга санамау
-
3 эткә дә санамау
счита́ть ху́же соба́ки -
4 эт
сущ.1) соба́ка, пёс || соба́чий, пси́ныйау эте — охо́тничья соба́ка
сакчы эт — сторожева́я соба́ка
санитар эт — санита́рная соба́ка
эт талашы — грызня́ соба́к
бәйдәге эт — цепна́я соба́ка; цепно́й пёс
эт өрүе — соба́чий (пси́ный) лай
эт җигеме — соба́чья упря́жка
эт каешы — соба́чья сы́ромя́ть
эт тиресе — соба́чий мех, соба́чина
эт борыны — пси́ная мо́рда
ак эт бәласе кара эткә — посл. с больно́й головы́ на здоро́вую (букв. за бе́лую соба́ку попа́ло чёрной)
эт аягына эт басмас — посл. соба́ка соба́ке ла́пу не отда́вит
эт белән эзләсәң дә табaрлык түгел — посл. с соба́кой не сы́щешь
эт оясында көчле — посл. до́ма и сте́ны помога́ют (букв. соба́ка сильна́ в свое́й конуре́)
эт симерсә иясен каба (талый, тешли) — (посл.) соба́ка и на влады́ку ла́ет (букв. разжире́вшая соба́ка и хозя́ина куса́ет)
эт чаба дип бет чаба — посл. куда́ конь с копы́том, туда́ и рак с клешнёй
этләр талашып танышалар — посл. соба́ки знако́мятся грызнёй
2) бран. подле́ц, негодя́й, соба́ка ( о человеке)эт белән эт булма — посл. чем гры́зться с соба́кой, лу́чше обойти́ куста́рник (букв. не поступа́й с соба́кой как соба́ка)
эткә эт үлеме — соба́ке соба́чья смерть
•- эт аулаучы
- эт багар
- эт караучы
- эт баласы
- эт балыгы
- эт башлы маймыл
- эт башлы ярканат
- эт бете
- эт борчагы
- эт борыны
- эт гөләбе
- эт җиләге
- эт имчәге
- эт исе
- эт ите
- эт какысы
- эт кырчылы
- эт миләүшәсе
- эт оясы
- эт өере
- эт сүсәне
- эт тигәнәге
- эт тырнагы
- эт үләне
- эт чокыры
- эт чыбыркысы
- эт шомырты
- эт эчәге
- эт эчәгесе••эт ашагыры — прост. чтоб тебя́ соба́ка съе́ла!
эт газабы — невыноси́мое положе́ние
эт әрсезе — прост. наха́л, нагле́ц
эт баш, сыер аяк — (сам) чёрт не разберёт, по́лный беспоря́док; чехарда́
эт белән мәче кебек (шикелле, төсле) — как ко́шка с соба́кой
эт бетергесез — прост. соба́к нере́заных; хоть пруд пруди́
эт борын — соба́чий нюх ( о человеке)
эт булганчы (эт булганчы эчү) — в сте́льку (напи́ться)
эт булу — си́льно уста́ть, изнури́ться, измота́ться
эт булып — о́чень си́льно, как соба́ка (стать)
эт җанлы — выно́сливый, двужи́льный
эт җигү — редко; прост. страда́ть, му́читься ( от изнурительного труда)
эт итеп сүгү (тиргәү, кыйнау, мәсхәрәләү) — обраща́ться как с соба́кой, си́льно брани́ть, издева́ться, жесто́ко нака́зывать
эт кадерен калдырмау — руга́ть (брани́ть) на чём свет стои́т; позо́рить, срами́ть
эт кебек — чу́ткий как соба́ка
эт көне (эт тормышы) — соба́чья жизнь
эт көнендә яшәү (эт типкесендә яшәү; эт тормышында яшәү) — жить соба́чьей жи́знью, жить (существова́ть) в невыноси́мых усло́виях
эт көтүе кадәр (эт көтүе чаклы) — бесчи́сленное мно́жество, хоть пруд пруди́
эт көтүчесе — безде́льник, шалопа́й
эт куу (эт куып йөрү; эт сугарып йөрү) — ло́дыря гоня́ть, соба́к гоня́ть (безде́льничать); бить баклу́ши
эт сиземе — соба́чий нюх ( у кого на что)
эт тә — прост. никто́, ни одна́ душа́ (не узнает, не увидит и т. п.)
эт тә юк — никого́ нет, нет ни одно́й души́
эт токымы — прост. соба́чье отро́дье
эт туе ясау — распу́тничать, обраща́ться с развра́тными людьми́
эт эчәгесе кебек сузу — тяну́ть рези́нку
эт ялкау (эт ялкавы) — зако́нченный лентя́й
эте дә, бете дә — см. эте-бете
эткә печән чабып йөрү — ло́дыря гоня́ть, безде́льничать
эткә сөяк аткандай — гру́бо, пренебрежи́тельно
эттәй турылыклы — ве́рный как пёс
эттән алып эткә салу — обруга́ть на чём свет стои́т, руга́ть (срами́ть) са́мыми после́дними слова́ми
эттән туган (эттән яралган) — прост. су́кин сын
- эт авыз- эт җан
- эт икәнсең!
- эт каешы
- эт туе
- эткә салсаң, эт ашамас
- эткә салсаң, эт яламас
- эткә дә санамау -
5 ни в грош не ставить
( кого-что) санга санамау, бернигә дә санамау, бар дип тә белмәү -
6 әдәм
сущ.1) челове́к || челове́ческий; челове́чийяхшы күңелле әдәм — добросерде́чный челове́к
2) перен. челове́к, душа́ ( как единица учёта)әдәм башына — на ка́ждого, на́ нос; на ду́шу населе́ния
урамда бер әдәм дә юк — на у́лице ни души́
3) собир. лю́ди, наро́д, о́бщество || людско́йәдәмнән оят — сты́дно пе́ред людьми́
әдәм арасына чыгу — появля́ться в о́бществе, обща́ться с людьми́
әдәм ыруы — род людско́й
әдәм кытлыгы — нехва́тка люде́й, недоста́ток в лю́дях
4) миф. Ада́м•- әдәм булу
- әдәм итү
- әдәм аяк басмаган
- әдәм рәтле булу
- әдәмгә санамау
- әдәм сынсыз -
7 берни
мест. отриц.1) ничто́, ничего́; см. тж. һичнибе́рни дә уйламау — ничего́ (ни о чём) не ду́мать
бе́рнигә мәҗбүр итми — ни к чему́ не обя́зывает
бе́рни күрәсем килми — ничего́ не хочу́ ви́деть
2) разг. что́-нибудь, что́-тобе́рни ашап алырмын — пое́м что́-нибудь
бе́рни сатып алырга кирәк — что́-то на́до купи́ть
••бе́рни тормый — ничего́ не сто́ит; ничто́
бе́рни түгел — ничто́, ничего́ не сто́ит
бе́рни эшләп булмый (бе́рни эшләр хәл юк) — ничего́ не поде́лаешь
бе́рнигә карамастан — несмотря́ ни на что́; не взира́я ни на что́
бе́рнигә дә кирәк — сезникчёмный
бе́рнигә дә санамау — ни в грош не ста́вить
-
8 сан
I сущ.1) число́ || числово́йбөтен сан — це́лое число́
вакланмалы сан — дро́бное число́
так сан — нечётное число́
гади саннар — просты́е чи́сла
саннар рәте — числово́й ряд
сан зурлыгы — числова́я величина́
2) число́, коли́чество, чи́сленность || коли́чественный, чи́сленныймал саны — чи́сленность скота́
җитәрлек кеше саны бар — име́ется доста́точное число́ люде́й
сан ягыннан үзгәреш — коли́чественное измене́ние
3) лингв.а) и́мя числи́тельноетөп сан — коли́чественное числи́тельное
чама саны — приблизи́тельное числи́тельное
б) число́берлек саны — еди́нственное число́
күплек саны — мно́жественное число́
4) но́мер (газеты, журнала)"Казан утлары" журналының беренче саны — пе́рвый но́мер журна́ла "Каза́н утлары́"
5) обычно во мн. ч. ци́фрыконтроль саннар — контро́льные ци́фры
статистика күрсәтә торган саннар — ци́фры, кото́рые пока́зывает стати́стика
•- сан алу- сан ягыннан••II сущ.1) книжн. уваже́ние, почте́ниезур санга ия булу — по́льзоваться больши́м уваже́нием
2) цена́, це́нностьисәпкә бар, санга юк — (погов.) чи́слится, но це́нности нет (не це́нится)
••- санга санау
- санга сугу
- санга сукмау
- санга санамау III сущ.1) часть те́ла, часть ту́шисыерның ал саны — пере́дняя часть ту́ши коро́вы
арт саны — за́дняя часть ту́ши
2) разг. те́лосанын тота алмый — не мо́жет управля́ть свои́м те́лом
сан белән орыну — каса́ться те́лом
-
9 санга сукмау
= санга санамау1) ни в грош не ста́вить, не уважа́ть, не почита́ть2) непочте́ние, непочти́тельность -
10 чут
I сущ.контора чуты — конто́рские счёты
II сущ.; прост.чут белән (чутта) санау, чут салу — счита́ть на счётах
яхшылар чутында — на хоро́шем счету́
солдат чутында йөрү — счита́ться как солда́т
сиңа чут түгел — не чета́ тебе́
2) в знач. послелога чутында, чутыннан о, об, каса́тельно, относи́тельно кого, чего-л.теге авыл чутыннан сөйләде — говори́л о той дере́вне
••чутка алу (тыгу) — см. исәпкә алу
III сущ.; уст.чутка кертмәү — см. санга санамау
попере́чный топо́р -
11 чүп
I сущ.1) сор, му́сор, отбро́сы || со́рный, му́сорныйчүп чиләге — му́сорное ведро́
кәгазь чүбе — бума́жный му́сор
чүп өеме — му́сорная ку́ча
чүп түгүче — му́сорщик
ашлык чүбе — му́сор зерна́
2) опи́лки; охло́пок, очёскипычкы чүбе — опи́лки
баса чүбе — поско́нные очёски
3) сорня́к, со́рная трава́ || со́рныйкукуруз басуын чүп баскан — кукуру́зное по́ле заросло́ сорняко́м
4) сори́нкааяган күзгә чүп керер — (погов.) в бережёный глаз сори́нка попада́ет
5) после́д, плаце́нтабала чүбе — после́д, плаце́нта
6) перен. ничто́, ничего́, чепуха́; незначи́тельная вещь•- чүп утагыч машина
- чүп утау
- чүп утаучы
- чүп үләне••чүп тә түгел — ничего́; см. тж. зарар юк
чүп тә булмас — ничего́ не бу́дет, ничего́ не случи́тся
чүп өстенә чүмәлә, син дә килеп чүгәлә — на бе́дного Ва́нюшку всю́ду ка́мушки
чүпкә дә санамау — и в грош не ста́вить
II подр.чүпкә чыгыштан уйнау — усло́вия игры́ в домино́, ша́хматы и т. п. ( когда проигравший партию выпадает из игры)
чүп итеп баланың битеннән үбеп алу — чмо́кнуть ребёнка в щёчку
-
12 извинить
сов.( кого-что) гафу итү, кичерү, гаепкә санамау
См. также в других словарях:
җыен — I. 1. Нин. б. мәсьәләне хәл итү өчен җыйналган җәмәгать җыелышы. Митинг ... җыенда да чыгып сөйләгән ди 2. диал. Элек: бер төркем авылларда гадәттә сабан эшләре беткәч үткәрелә торган бәйрәм, ул һәр төркем авылда берәр атна булып, айдан артык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кимсетү — 1. Ким күрү, санга санамау 2. Мыскыллау, хурлау, түбәнсетү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
онытып — Очраклы рәвештә, белештермичә 3. Икенче эш белән мавыгып, төп эштән читләшү, тукталу чәй ясарга да онытып сөйли 4. күч. Кайгыртмау, санга санамау. Игътибарсыз калдыру 5. күч. Үзен һ. б. ш. сүзләр янында нәр. б. бик нык бирелү, бөтен барлыгыңны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төкерү — 1. Авыздан төкерек, селәгәй чыгарып ташлау. Авызга капкан азык яки башка нәрсәне кире чыгарып ташлау 2. күч. с. Берәр нәрсәгә яки кешегә ис китмәү, игътибар итмәү, кирәкле дип санамау, санга сукмау, исәпләшмәү, санашмау төкерәм мин сезнең ярдәмгә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чигерү — 1. Берәр суммадан, нәрсәнең дә булса микъдарыннан һ. б. ш. беразын алу, киметү. Бирелергә тиешле суммадан нин. б. бер сумманы тотып калу 2. Нин. б. суммадан берәр максат өчен акча бүлеп бирү, өлеш чыгару табыштан чигерүләр 3. Берәр нәрсәне… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
читләү — 1. Нәр. б. чит читен тоту, каю; кырыен тегү 2. Чит читләрен буйдан буйга ырмаулау, ырмау алу, җек алу читләгән такта 3. күч. Үз итмәү, якын итеп санамау, санга сукмау, читләштерү 4. Читләтеп узу 5. рәв. ЧИТЛӘП – 1) Читләтеп 2) Турыдан туры түгел … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
читләштерү — 1. Кем белән дә булса якынлык бәйләнешләрен бетерү, аралаштырмый башлау, араларны бозу 2. Үз итмәү, якын итеп санамау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шаяручылык — Шаяру, шаярту; җитди булмаган кимсетүле мөнәсәбәт, санга санамау мөнәсәбәте укучылар белән шаяручылык юк иде … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
